لیفتراک
با توجه به پیشرفت تکنولوژی صنعتی، برای پیشبرد بهتر کارها و جا به جایی وسایل سنگین کارخانجات و شرکت های تولیدی را مجاب میکند که به دنبال ابزار و یا وسایلی باشند که عمل جابجایی و حمل کالا را برایشان آسانتر و بازدهی کارشان را بیشتر کند. یکی از وسایل پر کاربرد برای جا به جایی وسایل سنگین استفاده از لیفتراک است. لیفتراک وسیله ای است که دو شاخک در جلوی خود دارد و از آن برای بالا و پایین بردن وسایل و همچنین جا به جایی آن ها استفاده می شود. نیروی محرکه لیفتراک توسط باطری های برقی یا موتورهای احتراقی تأمین می شود.
اولین لیفتراک ها در اوایل قرن 20، توسط کمپانی های قدرتمندی همچون، کلارک و تاون، تولید شدند. امروزه شرکت های زیادی در سطح جهان، در زمینه طراحی و ساخت انواع لیفت تراک، فعالیت دارند.
لیفتراک ها در انواع مختلفی تولید می شوند. لیفتراک برقی، لیفتراک دوگانه سوز، و لیفتراک دیزلی، از رایج ترین انواع این دستگاه ها هستند. حداقل میزان باری که این ماشین می تواند حمل کند، توسط کارخانه سازنده آن مشخص می شود. این مشخصات، بر روی پلاک ماشین، درج شده است. لیفتراک حتماً باید دارای سیستم فرمان حرکت چرخ باشد تا توانایی حرکت در زوایای مختلف را برای دستگاه فرآهم سازد. در یک انبار معمولی، بیشتر لیفتراک ها، دارای ظرفیت حمل، از 1 تن تا 5 تن را دارند. در شرایط خاص، لیفتراک های بزرگتری با وزن حمل بار، تا 50 تن نیز، برای حمل کانتینرهای سنگین استفاده می شود.
لیفتراک شامل اجزا و قسمتهای مختلفی است که برای این دستگاه تعبیه شده اند. از منبع تغذیه گرفته تا وزنه تعادل برای عملکرد موثر لیفتراک ضروری است.
انواع لیفتراک
لیفتراک برقی
لیفتراک های برقی دارای موتور الکتریکی به همراه باطری هایی برای تامین انرژی الکتریکی بوده و از انرژی باطری ها، هم به عنوان نیروی محرکه موتور الکتریکی لیفتراک ها و هم برای تامین انرژی لازم برای سایر تجهیزات استفاده شده در این نوع از لیفتراک استفاده می شود. باطری ها می توانند هم از طریق اتصال شبکه و هم از انرژی حاصل از ترمز لیفتراک شارژ شوند.
از لیفتراک برقی بیشتر در انبارها و مکان های سر بسته به علت عدم تولید آلودگی، صدای کم تر، کوچک بودن و قدرت مانور خوب در فضاهای کمتر بکار می گیرند.
لیفتراک دیزل
لیفتراک دیزلی در زمره محبوب ترین نوع لیفتراک است که در بازار وجود دارد. در این نوع از لیفتراک ها، به دلیل ساختار و نوع احتراق موتورهای دیزل نسبت به نوع لیفتراک بنزینی، قدرت بیشتری دارند و می توانند بارهای سنگین تری را بلند کرده و تا ارتفاعات بیشتری بلند کنند. لیفتراک های دیزلی برای استفاده در مناطق باز طراحی شده اند اما می توانند در انبارهای بزرگ با تهویه مناسب نیز استفاده شوند و بیشتر در مراکز صنعتی و در شرکت های خدمات بندری و انبار ها و …. استفاده می شوند.
لیفتراک دوگانه سوز
لیفتراک های دوگانه سوز، نوع خاصی از لیفتراک هستند که از دو سوخت گاز و بنزین، به عنوان منبع انرژی استفاده می کنند. لیفتراک دوگانه سوز با نام لیفتراک هیبریدی نیز شناخته می شوند. "هیبرید" در لغات به معنای "دوگانه" است و لیفتراک هیبریدی یعنی دستگاه با دو منبع انرژی کار می کند.
اجزاء اصلی لیفتراک
بدنه لیفتراک
بدنه لیفتراک مهمترین جز لیفتراک است که پایه دستگاه را تشکیل می دهد. تمام اجزای اصلی لیفتراک از جمله چرخ ها ، وزنه تعادل و جرم به بدنه آن متصل شده اند و شکل ظاهری این دستگاه را تشکیل داده اند.
از مجموعه قطعات ظاهری لیفتراک که به بدنه آن متصل شده اند میتوان به شاسی، وزنه تعادل، اتاق راننده و دکل، قطعات اکسل و سایر قطعات لیفتراک: فرمان لیفتراک، آمپر لیفتراک، صندلی، کاور اتاق، لیور، شیر بالابر، پمپ هیدرولیک، لاستیک، رینگ، اگزوز و … اشاره کرد.
موتور لیفتراک برای تبدیل انرژی شیمیایی به انرژی مکانیکی طراحی شده است. با اشتعال سوخت از طریق احتراق داخلی در سیلندرهای تحت فشار، موتور ایجاد حرکت می کند. بنابراین، یکی از مهمترین قسمتهای لیفتراک ، موتور آن است که تامین کننده قدرت و گشتاور لازم برای کارکرد لیفتراک می باشد.
اگر چه تا به حال در وب سایت یا بروشور شرکت های تولیدی لیفتراک تا کنون مشاهده نشده است، اما شرکت های سازنده لیفتراک، از جمله شرکت های چینی ، ژاپنی و سایر کشور ها، واحدی برای تولید موتور برای استفاده در لیفتراک را نداشته و موتور این دستگاهها از کمپانی های مشهور سازنده موتور تهیه می شود، بنابراین می توان شاهد وجود یک برند موتور و حتی با مدل یکسان برروی چند برند لیفتراک بود که این امر موجب می شود مصرف کنندگان، خدمات و قطعات خود را سریعتر و با قیمت مناسب تری پیدا کنند.
از رایج ترین موتورهایی که به عنوان نیروی محرکه لیفتراک استفاده می شوند میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
- موتور ایسوزو ISUZU
- موتور نیسان Nissan
- موتور تویوتا TOYOTA
- موتور هیوندا HYUNDAI
- موتور یانمار YANMAR
- موتور پرکینز PERKINS
- موتور میتسوبیشی MITSUBISHI
وزنه تعادل
هنگامی که لیفتراک باری را بر می دارد جلوی لیفتراک بسیار سنگین می شود که برای برقراری تعادل این دستگاه از وزنه تعادلی در قسمت پشت لیفتراک استفاده می شود.
وزنه تعادل Counterweight یک وزنه ساخته شده از جنس چدن است که به قسمت عقب لیفتراک متصل می شود. هدف از وزنه تعادل مقابله با تعادل باری است که توسط لیفتراک برداشته می شود. در لیفتراک برقی ، باطری لیفتراک که دارای وزن بالایی هست بعنوان وزنه تعادل در این نوع لیفتراک ها استفاده می شود.
نیروی محرکه لیفتراک
از آن جا که نوع سوخت لیفتراکها تعیین کننده‌ی بسیاری از ویژگی‌های مهم این ماشین‌هاست، شناخت انواع سوخت آنها برای خریداران و حتی دارندگان لیفتراک اهمیت زیادی خواهد داشت. چراکه عدم آگاهی از سوخت لیفتراک، میتواند هزینه‌های گزافی برای خریداران به همراه داشته باشد و بازدهی و کارایی این ماشین را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
به طور کلی لیفتراک ها از نظر استفاده از سوخت به 5 دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از :
. لیفتراک دیزلی
. لیفتراک برقی
. لیفتراک گازی
. لیفتراک دوگانه سوز(گاز و بنزین)
. لیفتراک بنزینی
کریج لیفتراک Carriage
چنگال های لیفتراک (شاخک لیفتراک) مستقیماً به دکل متصل نمی شوند، آنها در واقع به یک سکوی پشتیبانی به نام کریج متصل می شوند. کریج از این جهت مهم است که از آن برای نصب اشیا، از جمله شاخک، الحاقیه لیفتراک و اتصالات به زنجیرهای دکل استفاده می شود ، به این ترتیب بارها از ریل دکل بالا و پایین می روند.
دکل لیفتراک
دکل لیفتراک یک سیستم تعبیه شده در دستگاه لیفتراک است که وظیفه بالابری بار را بر عهده دارد.
دکل از یک شاخک و یک مکانیسم بالابری، با بکارگیری فشار نیروی هیدرولیک تشکیل شده است. صرف نظر از اصطلاحات فنی، اطلاعات راجب تفاوت در انواع دکل لیفتراک در هنگام انتخاب لیفتراک مهم است.
دکل در عملکرد یک لیفتراک در یک محیط خاص تفاوت بزرگی ایجاد می کند. دکل تک مرحله ای ستون دکل را همراه با بار افزایش می دهد. این نوع دکل نیاز به فضای اضافی برای کانال های دکل برای بالا بردن بار دارد که می تواند در محدوده هایی با ارتفاع پایین برای لیفتراک مشکل ساز باشد.
نوع دیگری از لیفتراک برای استفاده در فضاهای با ارتفاع محدود طراحی شده اند، که "لیفتراک کانتینررو" نامیده می شود. دکل این نوع لیفتراک ها طوری طراحی شده است که اجازه می دهند که شاخک ها بدون افزایش ارتفاع کانال دکل به حرکت درآید. این لیفتراک ها اجازه می دهند تا اپراتور به راحتی در فضاهایی با ارتفاع محدود مانور دهد. به طور معمول، مکانیسم هیدرولیکی در مرکز دکل لیفتراک قرار میگیرد که باعث کاهش دید اپراتور لیفتراک در هنگام بارگیری و انتقال بار می شود بنابراین در انتخاب لیفتراک باید به فضای مدنظر که قرار است لیفتراک کار کند ، نوع محصول منتقل شده و شرایط کلی کار، توجه داشت.
سیستم کنترل فرمان
فرمان لیفتراک نسبتا مشابه خودروی گلف می باشد یا این تفاوت که شما به جای حمل کیف و وسایل گلف، باری با تناژ بالا را انتقال می دهید. این سیستم دارای پدال شتاب ، فرمان ، ترمز ، دنده عقب و دنده جلو است. وقتی لیفتراک شروع به حرکت میکند نیروی محرکه توسط چرخها در محور عقب شروع اعمال فشار بر لیفتراک می نمایند که این امر باعث حرکت طولی لیفتراک به جلو و عقب می شود. اکسل و فرمان پذیری لیفتراک در محور عقب آن قرار دارد و این امر به طور عمدی طراحی شده است تا به اپراتور اجازه دهد در هنگام حمل بار ، درجه چرخش و دقت بیشتری داشته باشد.
اهرم های کنترل بالابری
کنترلرهای بالابر شامل دو اهرم و در بعضی از موارد که لیفتراک مجهز به ساید شیفت می باشد دارای سه اهرم است: یکی از این اهرم ها بلند کردن و یا پایین آوردن شاخک ها و یا به عبارتی بالا بردن دکل لیفتراک می باشد و دیگری برای شیب دادن به بار، به عبارتی با کمک این اهرم میتوان زاویه دکل را توسط جک هایی که در دوطرف دکل می باشد، تعییر داد و اهرم سوم در صورت موجود بودن ساید شیفت برای حرکت عرضی شاخک ها می باشد.
در اکثر لیفتراک ها، مخزنی وجود دارد که به بدنه لیفتراک متصل می شود و مایع هیدرولیکی را در خود نگه می دارد. علاوه بر مخزن، اجزای سیستم هیدرولیک لیفتراک عبارتند از:
- پمپ هیدرولیک وسیله‌ای است که در یک سامانه هیدرولیک دبی ایجاد میکند. توان ورودی پمپ از یک موتور تأمین میشود و توان هیدرولیکی را به عنوان خروجی تحویل می‌دهد. در واقع پمپ هیدرولیک در هر سیستم هیدرولیک قسمتی است که قلب سیستم نام گرفته، که بدون وجود آن، سیستم از کار می افتد. در یک مدار هیدرولیکی این پمپ است که اگر از کار بیفتد سایر اجزای سیستم هم قادر به ادامه فعالیت نمی باشند.
- شیر کنترل یا کنترل ولو نوعی شیرصنعتی است که با تغییر میزان باز بودن دریچه عبور سیال، دبی آن را کنترل میکند. با کنترل دبی سیال میتوان دما، فشار و سطح مخزن را در فرایندها کنترل کرد.
- شیر تخلیه که سیستم هیدرولیک را از فشار بیش از حد محافظت می کند.
- خط بازگشت که مایع را به مخزن بار می گرداند.
سیستم هیدرولیک لیفتراک از قطعات مختلفی نظیر پمپ هیدرولیک، پمپ فرمان، کنترل ولو بالابر، شلنگ ها و جک های هیدرولیک تشکیل شده است. تمامی این قطعات علیرغم عملکردهای گوناگون در راستای یکدیگر جهت انجام عملیات باربرداری مطمئن می باشند و نقص در عملکرد هر کدام از آن ها به منزله توقف عملیات لیفتراک می باشد.
گیربکس یکی از اصلی ترین اجزای لیفتراک می باشد. ارزش آن به قدری است که شاید بتوانیم با موتور لیفتراک در یک جایگاه قرارش دهیم. دو دلیل برای اهمیت بالای گیربکس وجود دارد؛ اول آنکه هر موتوری دور محدودی داراست و بیشتر از آن نمی تواند کار کند و نکته دوم گشتاور معینی است که هر موتور با حداکثر دور خود می تواند تولید بکند.
گیربکس لیفتراک در واقع یک واسطه بین منبع توان ومصرف کننده توان است که بین منبع توان و مصرف کننده توان یک انعطاف پذیری بوجود می آورد.
در کل در هر وسیله ای گیربکس یا در عمل سیستم انتقال قدرت موتور، مکانیزم خاصی دارد که به وسیله آن میزان معینی از دور موتور با استفاده از چرخ دنده های مختلف و سرعت های متفاوت، به تمامی چرخ ها منتقل می شود. نتیجه این عمل قابلیت کنترل نیرو و سرعت وسیله خواهد بود.
برای انتقال قدرت در لیفتراک نیز به صورت کلی از سه نوع گیربکس استفاده می شود.
- گیربکس دستی یا کلاچی
- سیستم های انتقال قدرت هیدرو استاتیک
- نوع سوم و متداول ترین نوع گیربکس لیفتراک از نوع اتوماتیک با سیستم انتقال قدرت تورک کانورتور می باشد.
ترمز جزء جداناپذیر هر وسیله ای هستند زیرا باعث می شوند که دستگاه در هنگام نیاز متوقف شود. برای درک این که در کل چگونه این سیستم کار می کند، باعث افزایش ایمنی کار با این تجهیزات و در عین حال باعث سرویس های دوره ای از این سیستم می شود . سیستم ترمز شامل بسیاری از قطعات است و ضروری است که هر اپراتور با قطعات در داخلی و خارجی آن آشنا باشد. توقف و حرکت لیفتراک به دلیل وزن کاری بسیار بالا معمولا بسیار مشکل و نیاز به سیستم ترمز بسیار مطمئنی می باشد.
سیستم ترمز شامل قطعات و اجزای بسیاری است. هر کدام یک نقش مشخص و هدف برای تحقق عملکرد مناسب سیستم ترمز دارند. از جمله این قطعات میتوان به : کفشک لنت، پمپ ترمز بالا و پایین، پمپ سیلندر، سیم ترمز دستی، کاسه چرخ جلو ، توپی چرخ جلو ،لنت اشاره نمود.
